Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан Инна Емельянова упӑшкипе ывӑлне шырать. Лешсем шапаша кайнӑ та ҫухалнӑ.
44 ҫулти Андрей тата 22-ри Яков Калининграда ӗҫлеме кайнӑ. Унта вӗсем утӑ уйӑхӗн 29-мӗшӗнче пулнӑ. Малтанах ашшӗпе ывӑлӗ хваттер тара тытнӑ, анчах кайран, укҫи-тенки пӗтсе ҫитсен, палаткӑра пурӑнкаланӑ.
Амӑшӗ ывӑлӗпе юлашки хутчен ҫурла уйӑхӗн 21-мӗшӗнче калаҫнӑ. Вӑл каланӑ тӑрӑх, ҫав кунранпа мӑшӑрӗн телефонӗ сӳннӗ.
Инна Емельянова тӑванӗсене тупмашкӑн пулӑшу ыйтать. Тен, эсир мӗн те пулин пӗлетӗр вӗсем пирки? Апла Инна патне шӑнкӑравлӑр: 8-919-971-64-77.
Ҫурла уйӑхӗн 25-мӗшӗнче Ҫӗнӗ Шупашкарта ача ҫӳллӗ хутран ӳкнӗ. Ку инкек 5 ҫулти хӗрачапа пулнӑ.
Химиксен урамӗнче 4-мӗш хутран ӳкнӗ хӗрачана асӑрхасан иртен-ҫӳрен васкавлӑ медпулӑшу чӗннӗ. Ҫынсем каланӑ тӑрӑх, ҫав вӑхӑтра хваттерте унӑ шӑллӗ те пулнӑ. Ӳкнӗ хӗрачана – васкавлӑ медпулӑшу, шӑллӗне йӗрке хуралҫисем илсе кайнӑ.
Хӗрача чӗрех, пульницӑра выртать. Следовательсем ӗҫ-пуҫа уҫӑмлатаҫҫӗ.
Юсанмалли 4-мӗш колони ӗҫченӗ тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Вӑл айӑпланнӑ ҫынна асӑрхаса ҫитереймен, лешӗ тарнӑ. Анчах таркӑн ирӗкре нумай пурӑнайман – ӑна тытса чарнӑ.
Следстви пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑҫал утӑ уйӑхӗн 16-мӗшӗнче айӑпланнӑ арҫын вӑхӑтлӑх тухса ҫӳремелли объектран ӗҫрен таврӑннӑ. Колони ӗҫченӗ вӗсене асӑрхассишӗн яваплӑ пулнӑ. Хайхискер 1977 ҫулта ҫуралнӑ арҫынна Декабристсен урамӗнче вырнаҫнӑ лавккана кӗрсе тухма ирӗк панӑ. Лешӗ колоние 10 ҫуллӑха лекнӗ пулнӑ. Арҫын меллӗ самантпа усӑ курса тарнӑ.
Ӑна утӑ уйӑхӗн 17-мӗшӗнче ҫур ҫӗр иртни 20 минутра Ҫӗнӗ Шупашкарта тытса чарнӑ. Ун тӗлӗшпе те пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Чӑваш Ен Финанс министерстви республикӑри район-хуласенче кӑҫалхи ҫичӗ уйӑхра хысна епле тулнине тишкернӗ. Харпӑр хӑй тупӑшне пухасси 20 муниципалитетра пӗлтӗрхи кӑрлач-утӑ уйӑхӗсенчинчен лайӑхланнӑ. Ҫак енӗпе уйрӑмах лайӑх ӗҫленисем: Етӗрне районӗ (ӳсӗм 16,6%), Пӑрачкав районӗ (14,9%) Ҫӗмӗрле хули (14,5%). 6 муниципалитетра тупӑш шайӗ чакнӑ. Ҫӗнӗ Шупашкарта, сӑмахран, 9,8% пӗчӗкленнӗ, Сӗнтӗрвӑрри районӗнче — 5,7%, Куславкка районӗнче — 4,3%.
Вырӑнти бюджетсене 3281,1 млн тенкӗ налук килнӗ, ку вӑл пӗлтӗрхи танлаштаруллӑ тапхӑртинчен 5,1% нумайрах. Налук мар тупӑшсем — 986,6 млн тенкӗ (2018 ҫулхи танлаштаруллӑ тапхӑртинчен 7,8% ытларах).
Районсемпе хуласем 14171,5 млн тенкӗ тӑкакланӑ. Ҫав шутран 65,6 процентне вӗрентӳ отраслӗ валли уйӑрнӑ, наци экономикине — 8,1%, патшалӑхӑн ыйтӑвӗсем валли — 8,0%.
Паян ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев вӗренӳ учрежденийӗсене 200 пин тенкӗ грант парасси пирки распоряжени алӑ пуснӑ. Гранта 20 вӗренӳ учрежденийӗ тивӗҫнӗ.
Ку хавхаланӑва Шупашкарти сывлӑх енчен хавшак ачасен 1-мӗш пуҫламӑш шкулӗ, Шупашкарти строительство тата хула хуҫалӑхӗн техникумӗ, 40-мӗш шкул, 125-мӗш ача пахчи, 47-мӗш шкул, Ача-пӑча пултарулӑх центрӗ тата С.М.Максимов ячӗллӗ 1-мӗш ача-пӑча музыка шкулӗ илнӗ.
Ҫавӑн пекех Ҫӗнӗ Шупашкарти 17-мӗш тата 27-мӗш ача пахчисем грантлӑ пулнӑ. Етӗрнери «Росинка» ача пахчипе 3-мӗш шкул та 200 пин тенкӗ гранта тивӗҫнӗ. Ҫӗрпӳри аграрипе технологи техникумӗ, Хӗрлӗ Чутай районӗнчи «Хӗвел» ача пахчи, Канашри 3-мӗш шкул, Элӗкри И.Я.Яколвев ячӗллӗ шкул, Ҫӗрпӳри 2-мӗш шкул, Ҫӗмӗрлери 8-мӗш гимнази, Елчӗкри тата Тӑвайри шкулсем, Вӑрнар районӗнчи ача-пӑча пултарулӑх ҫурчӗ те грантлӑ пулнӑ.
Чӑваш Енре 2 пин ытла ВИЧ-инфекциллӗ ҫын пурӑнать. Палӑртмалла: республикӑра ку чирпе нушаланакансен йышӗ ӳснӗ.
Кӑҫалхи ҫур ҫулта 165 ҫын ВИЧ-инфекциллӗ пулнине тупса палӑртнӑ. Пӗтӗмӗшле илсен, халӗ республикӑра ку чирпе аптӑракан 2368 ҫын пурӑнать. Вӗсен йышӗнче ытти регионти ҫынсем те пур.
Ку таранччен Чӑваш Енре 3095 ҫын ВИЧ-инфекциллӗ пулнине шута илнӗ. Вӗсенчен 80-шӗ пурнӑҫран уйрӑлнӑ, 228-шӗн СПИД стадине куҫнӑ. Ку чирпе нушаланакансем Шупашкарта, Канашра, Ҫӗнӗ Шупашкарта ытларах.
Республикӑра, 5 хулара, кӗҫех «Тест на ВИЧ: Экспедиция» ятлӑ акци иртӗ. Тест витӗр ҫурла уйӑхӗн 8-12-мӗшӗсенче тухма пулать.
Иртнӗ уйӑхра Чӑваш Енри ача пахчисемпе хушма пӗлӳ паракан учрежденисене тӗрӗсленӗ. Кун пирки республикӑн Вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министерстви пӗлтерет.
Ведомствӑра хыпарланӑ тӑрӑх, тӗрӗслев планпа пӑхса хӑварнӑскер пулнӑ.
Специалистсем Шупашкарти тата Ҫӗнӗ Шупашкарти, Йӗпреҫ, Вӑрнар, Канаш, Сӗнтӗрвӑрри, Пӑрачкав, Шупашкар тата Шӑмӑршӑ районӗсенчи вӗренӳ учрежденийӗсене ҫитнӗ, лицензипе ҫыхӑннӑ самантсене тӗрӗсленӗ.
Инспекторсем пулнӑ мӗнпур объектран 12-шӗнче (46,2%) кӑлтӑк та тупӑнман тесе ӗнентерет ЧР Вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министерстви.
Цифрӑсен чӗлхипех каласан, ҫакна та палӑртмалла: тӗрӗслеве 18 ача пахчинче, хушма пӗлӳ паракан 7 учрежденире тата професси пӗлӗвӗ паракан 1 организацире йӗркеленӗ.
Кӑҫал ака уйӑхӗнче Ҫӗнӗ Шупашкарта инкек пулнӑ: ҫунакан хваттерте икӗ ача сӗрӗмпе чыхӑнса вилнӗ. Ҫав вӑхӑтра ачасен амӑшӗ саунӑра рехетленнӗ. Инкек хыҫҫӑн хӗрарӑм тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Паян суд пулнӑ. Судья 38 ҫулти хӗрарӑма 3 ҫул та 9 уйӑхлӑха колони-поселение яма йышӑннӑ.
Суд тата следстви акӑ мӗн ҫирӗплетнӗ: ака уйӑхӗн 3-мӗшӗнче хӗрарӑм ӳсӗр пулнӑ. 2014 тата 2017 ҫулсенче ҫуралнӑ ачисене хваттерте питӗрсе хӑварнӑ та хӑй пӗлӗшӗсемпе саунӑна кайнӑ, унта вӑл 2 сехет ҫурӑ эрех-сӑра ӗҫнӗ.
Арҫын ачапа хӗрача вара зажигалка тупнӑ. Хайхискерсем унпа вылянӑ та пушар тухнӑ. Пӗчӗкскерсем алӑк уҫса урама тухайман – сӗрӗмпе чыхӑнса вилнӗ.
Утӑ уйахӗн 16-мӗшӗнче Шупашкарти Якимов урамӗнче вырнаҫнӑ 4-мӗш юсанмалли колонирен айӑпланнӑ арҫын тухса тарнӑ. 41 ҫултискер тарни пирки тӗнче тетелӗнче пӗлтернӗ, йӗрке хуралҫисем ӑна шыранӑ.
Айӑпланнӑ арҫынна ӗнер Ҫӗнӗ Шупашкарта тытса чарнӑ. Унччен пӗрре те айӑпланман арҫын монтажникре Мускав хулинче ӗҫленӗ. Унӑн пӗр ача пур.
Хайхискере Шупашкарти Ленин районӗн сучӗ 2014 ҫулхи раштав уйӑхӗнче 10 ҫуллӑха хупма йышӑннӑ. Унӑн 2023 ҫулхи авӑнӑн 23-мӗшӗнче ирӗке тухмалла пулнӑ. Ӑна ҫаратнӑшӑн, ҫыннӑн паспортне е ытти пӗлтерӗшлӗ документа вӑрланӑшӑн, ҫын сывлӑхне йывӑр сиен кӳнӗшӗн айӑпланӑ.
Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан арҫын тӗрмерен тухнӑ та унӑн пурӑнмалли кӗтес ҫуккине ӑнланнӑ. Унччен унӑн хваттерте пай пулнӑ. Анчах вӑл тӗрмере ларнӑ чухне ӑна тӑван мар ашшӗ сутса янӑ-мӗн.
72 ҫулти арҫын тӑван мар ывӑлӗ вилнӗ тесе свидетельство тунӑ. Кун хыҫҫӑн вӑл хваттерти унӑн пайне сутса янӑ. Ҫапла майпа вӑл тӑван мар ывӑлне 600 пин тенкӗлӗх тӑкак кӑтартнӑ.
Хайхи арҫын тӑван мар ывӑлне хваттерти пайне ӑна пама пӗрре мар ыйтнӑ пулнӑ иккен. Анчах лешӗ килӗшмен. Халӗ ватӑ арҫынна ют пурлӑх тӗлӗшпе суя мелпе права илнӗшӗн айӑпалсшӑн. Ун тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе суда ярса панӑ.
+14.3 °C